खासबाग कुस्ती मैदान एक साल बाद फिर से खुला, शड्डू की गूंज फिर से

खासबाग कुस्ती मैदानात पुनश्च कुस्तीचा हरिओम… एक वर्षानंतर मैदानात ‘शड्डू’चा नाद! खासबाग कुस्ती मैदानालाही बसला होता. संपूर्ण व्यासपीठ जळून खाक झालं आणि तब्बल एक वर्षाहून अधिक काळ कोल्हापूराच्या परंपरेचा अधिष्ठान असलेलं हे ऐतिहासिक मैदान बंद पडलं. अखेर आता खासबागचा आखाडा पुन्हा सज्ज झाला आहे… आणि पुन्हा एकदा मैदानावर “शड्डू”चा गजर घुमू लागलाय. कोल्हापूरची ओळख म्हणजे कुस्ती… आणि कुस्ती म्हटलं की पहिलं नाव येतं ते राजर्षी शाहू महाराजांच्या खासबाग मैदानाचं. पण वर्षभरापूर्वी केशवराव भोसले नाट्यगृहाला लागलेल्या दुर्घटनाग्रस्त आगीने खासबागचं व्यासपीठही भस्मसात केलं. व्यासपीठ जळालं आणि कुस्तीचं हे पवित्र स्थान लॉक डाऊन झाल्यासारखं शांत पडलं… एक वर्षाहून अधिक काळ मैदान बंद राहिल्यानं आखाड्याची माती निष्प्राण झाली होती… पैलवानांना सरावाची जागा नव्हती… आणि कोल्हापुराच्या पारंपरिक मल्लविद्येची धुरा जणू अडकून पडली होती .. पण अखेर हा संघर्ष संपला! आखाडा परत जिवंत करण्यासाठी ज्या पद्धतीने पैलवानाला खुराक दिला जातो… अगदी त्याच पद्धतीने मातीला खुराक देण्याचा मंत्र अवलंबण्यात आल.. या खुराकात १० पोती लिंबू, १० पोती हळद, १० डबे तेल, २ पोती काव आणि ५० लिटर दूध याशिवाय इतर पारंपरिक अर्क आणि नैसर्गिक घटक मिसळून मातीत नवी ऊर्जा फुंकण्यात आली. जमदाडे, महान भारत केसरी ( अमोल महाडिक यांनी.. मोठ्या प्रमाणात साहित्य उपलब्ध करून दिले.. दोन-चार दिवसांपूर्वी मातीत मिक्स करून खेळण्यासाठी उपलब्ध करून दिले.. ) मैदान वर्षभर बंद असल्यामुळे माती घट्ट झाली होती… आता खुराक दिल्यावर माती पुन्हा कुस्तीसाठी पोषक झालीये... या संपूर्ण कामासाठी भाजपा आमदार अमल महाडिक यांनी सर्व साहित्य दिले पण खरा कस लागला तो गंगावेश तालीमचे पैलवान, सामाजिक कार्यकर्ते आणि कुस्तीप्रेमीचा.. कारण त्यांनीच काही दिवस श्रमदान करून या आखाड्या जीव आणला.. सर्वांचा उद्देश एकच होता करवीरच्या कुस्तीची परंपरा आबादीत ठेवणे. जयदीप शितोळे, शंभर ते सव्वाशे वर्षाची वारसा... शाहू खासबाग मैदानाला ऊर्जेचा अवस्था प्राप्त झाली आहे. खासबाग मैदानात सुरू झालेला हा सराव.. लाल मातीची परंपरा जपली जाईल पैलवान सराव करताना, ‘शड्डू’ देताना.. आखेर… वर्षभरानंतर खासबाग मैदान पुन्हा जागं झालंय! मैदानावर पुन्हा मातीचा सुगंध दरवळतोय… आणि पैलवानांच्या आवाजात तोच पारंपरिक “शड्डू” घुमतोय. यानिमित्ताने कोल्हापूरच्या कुस्ती परंपरेला पुन्हा नवसंजीवनी मिळाली.